KORRUPSIYA-TARAQQIYOT KUSHANDASI
Mamlakatimizda korrupsiyaga qarshi kurash bo‘yicha huquqiy me'yorlarni ishlab chiqish, avvalambor, ular qabul qilingandan so‘ng qay darajada samara berishi mumkinligi haqida oldindan atroflicha o‘ylab ko‘rishni talab qiladi. Qabul qilingan barcha huquqiy me'yorlar, ko‘rilayotgan chora-tadbirlarga qaramay, korrupsiya jamiyat mexanizmlarining normal faoliyatiga, milliy iqtisodiyot rivojiga hali ham to‘sqinlik qilib kelmoqda. Bu esa fuqarolarda davlat institutlariga nisbatan ishonchsizlik uyg‘onishiga, O‘zbekistonning xalqaro doiradagi obro‘siga putur yetishiga sabab bo‘lmoqda. Jamiyatning iqtisodiy rivojlanish darajasi. Muayyan bir mamlakatning iqtisodiy ahvoli mazkur mamlakatda korruptsiya darajasiga bevosita ta'sir ko‘rsatadi. Jamiyatning huquqiy madaniyati darajasi. Bu hal qiluvchi omillardan biri bo‘lib, har qanday huquqiy me'yor ushbu omil tufayli o‘z samarasini beradi.
Korrupsiya jamiyatni yemiruvchi illat bo‘lib, u ijtimoiy-siyosiy, iqtisodiy rivojlanishga, demokratiya asoslariga va qonun ustuvorligiga to‘sqinlik qiladi.
Korrupsiya so‘zi — lotincha “pora berib sotib olish” ma'nosini anglatib, mansabdor shaxslar tomonidan ularga berilgan huquq va imkoniyatlardan shaxsiy boylik orttirish maqsadida foydalanishni ifodalovchi siyosiy yoki davlat boshqaruvi sohasidagi jinoiy faoliyat tushuniladi. Korrupsiya jinoyat qonunchiligida o‘zi mustaqil jinoyat tarkibi bo‘lmay, balki bir qator mansabga oid jinoyatlarni qamrab oluvchi umumlashgan tushunchadir.
Xususan, uning tarkibiga mansab vakolatini suiiste'mol qilish, hokimiyat harakatsizligi, pora olish, berish va boshqa bir qator jinoyatlar kiradi.
Ta'kidlash lozimki, korrupsiya, eng avvalo, inson huquqlarini ta'minlashga monelik qilib, ijtimoiy tengsizlikni keltirib chiqaradi. Erkin bozor iqtisodiyotining rivojlanishiga, hayot darajasining pasayishiga olib keladi. Shu bilan bir qatorda korrupsiya fuqarolarning davlat boshqaruvi idoralariga bo‘lgan ishonchi yo‘qolishiga olib kelib, uyushgan jinoyatchilikning avj olishiga zamin yaratadi va insonlarning xavfsizligiga tahdid soladi. Korrupsiya mavzusi keyingi paytda dolzarb ahamiyat kasb etgani hech kimga sir emas. Mazkur illatga nisbatan odamlarda ko‘nikma shakllanib qolishining oldini olish va unga qarshi kurashning samarali yo‘llarini topish bu borada asosiy maqsad hisoblanadi.
B.I.Hayitboyev,
Shovot tumanlararo
iqtisodiy sudi raisi
